Inloggen

SPECT-scan bij parkinson
vwo 2021, 2e tijdvak, opgave 3




Vraag 12

Telluur-123 wordt beschoten met protonen. Protonen hebben massagetal 1 en ladingsgetal 1, notatie 11p. Wanneer we de vergelijking uitschrijven met links telluur-123 en een proton en rechts jood-123 zien we dat links en rechts de ladingsgetallen kloppen maar dat er recht een massagetal ontbreekt. Er ontstaat dus een deeltje met massagetal 1 en ladingsgetal 0. Dit is een neutron. De vergelijking wordt dus

12352Te + 11p → 12353I + 10n

Vraag 13

Door verval neemt het aantal deeltjes I-123 af. Hiervoor geldt

N = N0·½t/t½

De halveringstijd is 13,2 uur (staat in opgave en Binas tabel 25). In 24 uur tijd neemt de hoeveelheid dus af met een factor

½ 24/13,2 = 0,28358

Er is na 24 uur dus nog maar 28,358% van de begin­hoeveelheid over. Dit betekent dat de rest is vervallen. Dit is 100 - 28,358 = 71,642. Afgerond is dit 72%.

Vraag 14

We rekenen hiervoor eerst de energie van het foton om van elektronvolt naar Joule.

160·103 eV · 1,60218·10-19 = 2,56288·10-14 J

Voor de fotonenergie geldt Ef = hc/λ. Voor de golflengte vinden we dan

λ = hc / Ef

h = 6,62607·10-34 (Binas tabel 7)
c = 2,99272·108(Binas tabel 7)
Ef = 2,56288·10-14 J

λ = 7,75082·10-12 m

Afgerond is dit een golflengte van 7,75·10-12 m.

Vraag 15

Zie afbeelding hieronder (in het blauw). Tijdens het eerste toiletbezoek vlak voor t=5 uur neemt de stralingsintensiteit af van 3,7 μW naar 2,9 μW. Dit is een afname van

(3,7 - 2,9) / 3,7 = 21,622 %

Afgerond is dit een verliespercentage van 22%.

Vraag 16

In de grafiek staat het stralingsvermogen in μW. Vermogen is energie per seconde en in dit geval de geabsorbeerde energie in een seconde. Om de tijdens de hele behandeling geabsorbeerde energie te bepalen gebruiken we de hokjesmethode.Een hokje in de grafiek komt overeen met 5 uur lang een vermogen van 0,5 μW. Voor de energie per hokje vinden we dan

E = P·t = 0,5·10-6 ·5 ·3600 = 9·10-3 J

In de grafiek tellen we 15 hele hokjes (hieronder in het roze) en alle gedeeltelijk hokjes zijn bij elkaar 6,5. Bij elkaar zijn dit 21,5 hokjes. Voor de totale geabsorbeerde energie vinden we dan

Eabs = 21,5· 9·10-3 = 0,1935 J

De voor de ontvangen dosis vinden we dan

D = Eabs / m

D = 0,1935 / 70

D = 2,7643·10-3 Gy

Afgerond is dit een dosis van 2,8 mGy.

De gevraagd wordt de dosis (eenheid Gray) en niet het dosisequivalent (eenheid Sievert). Verschil is dat bij dosisequivalent rekening gehouden wordt met een weegfactor voor de verschillende stralingssoorten.

Vraag 17

In de opgave wordt uitgelegd dat de tracer met I-123 zich bindt aan structuren die zorgen voor dopaminetransport en dat patienten met parkinson verminderd dopaminetransport hebben. Minder tracer is minder wit op de foto en de foto met het minste wit is dus van de parkinsonpatiënt. Dit is de rechterfoto (3b).








spectscanparkinson-1



Vraag over "SPECT-scan bij parkinson"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | SPECT-scan bij parkinson

Op dinsdag 1 apr 2025 om 12:41 is de volgende vraag gesteld
hoi misschien echt een hele domme vraag, maar hoe weet je bij vraag 13 of je de formule van Activiteit moet gebruiken of die van N? Uiteindelijk is het dezelfde formule maar er gaat wel een punt af op het SE/CE als je de formule niet goed hebt geschreven.

Erik van Munster reageerde op dinsdag 1 apr 2025 om 15:21
Omdat het gaat om het percentage van het geproduceerde jood. En niet om het percentage van de activiteit. In wezen dezelfde berekening maar als het over activiteit zou gaan zou de opgave anders gesteld zijn.


Op vrijdag 21 mrt 2025 om 08:35 is de volgende vraag gesteld
hallo, ik heb vraag 13 op een andere manier gedaan maar ik kom toch goed uit.

ik heb eerst de formule A = ln2 / t1/2 * N gebruikt om A0 te berekenen:

A0 = ln(2) / 13.2 * 52 = 2,7 Bq (want Te heeft atoomnummer 52)

daarna heb ik de formule A = A0 * 1/2^(t / t1/2) gebruikt om de 'nieuwe' A te berekenen:

A = 2.7 * 1/2^(24 / 13.2) = 0.76 Bq

ten slotte de percentage berekend:

((2.7 - 0.76) / 2.7) * 100% = 72%

dit is dus anders dan wat er gedaan is in de uitwerkingen en er staat maar 1 methode dus krijg ik hier nog steeds alle punten voor?
alvast bedankt!

Erik van Munster reageerde op vrijdag 21 mrt 2025 om 10:08
Je berekening van de activiteit klopt niet. N is namelijk niet de atoommassa. Je gebruikt wel daarna de factor 1/2 ^ (t / t1/2) in je berekening als je A en A0 vergelijkt daarom kom je op het goede percentage uit.

Maar ze vragen voor de punten specifiek om gebruik N=N0*1/2(t / t1/2) en dáár krijg je de punten voor. Ik denk dus niet dat je punten zou krijgen ook al kom je op het goed antwoord.


Op woensdag 8 mei 2024 om 16:39 is de volgende vraag gesteld
hi, bij vraag 12

waarom staat er geen gamma foton rechts van de vergelijking?

er staat: "dat vervalt onder uitzending van y foton"

Op woensdag 8 mei 2024 om 17:12 is de volgende reactie gegeven
Omdat deze vraag niet gaat over het verval van I-123 (daar komt inderdaad ook gammastraling vrij) maar over het produceren van I-123.


Op zondag 14 mei 2023 om 19:05 is de volgende vraag gesteld
Hoe weer u bij 17 dat de tracer wit kleurt? Ik snap deze vraag niet zo goed? Wat houdt de hoogste stralingsintensiteit in?

Op zondag 14 mei 2023 om 19:30 is de volgende reactie gegeven
Staat allemaal in de opgavetekst: stukje boven de twee foto’s. Daar staat uitgelegd dat de plaatsen waar veel I-131 wordt uitgezonden wit zijn op de foto. Hoge stralingsintensiteit betekent veel I-131 en omdat I-131 zich verzameld op plaatsen in de hersenen die te maken hebben met dopaminetransport betekent een wit gebiedje op de foto: veel dopamine.

Bij de ziekte van Parkinson is er juist weinig dopamine dus op de foto van een parkinsonpatient zullen dus minder of kleinere witte gebiedjes voorkomen.


Op woensdag 6 jul 2022 om 12:05 is de volgende vraag gesteld
Beste Erik,

waarom wordt er bij vraag 16 niet rekening gehouden met de straling die uitgescheiden is door het plassen?

Op woensdag 6 jul 2022 om 12:27 is de volgende reactie gegeven
Er staat in de opgave dat de grafiek (figuur 2) het door de patient geabsorbeerde vermogen weergeeft. Dit is dus al gecorrigeerd voor het uitplassen en je hoeft daar dus geen rekening meer mee te houden.