Inloggen

Bijzondere weerstanden

Alle elektrische componenten hebben een bepaalde weerstand. Een aantal elektrische componenten hebben hiernaast nog een aantal bijzondere eigenschappen waardoor ze vaak heel specifieke toepassingen hebben in elektrische schakelingen. In deze videoles wordt de diode, LED (Light Emitting Diode), LDR (Light Dependent Resistor), en NTC-weerstand (Negatieve Temperatuur Coëfficient) behandeld.
FAQ
9 3924
0:00 Start
0:11 NTC
0:41 Temperatuursensor
1:28 LDR
1:50 Lichtsensor
2:03 Diode
2:34 LED
3:16 Samenvatting

Voorkennis

Stroom, spanning, weerstand

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Bijzondere weerstanden" hoort bij:

HAVO:       Centraal examen 2024 (CE)
VWO: : Centraal examen 2024 (CE)


Test jezelf - "Bijzondere weerstanden"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
De afkorting LDR staat voor … Dependent Resistor.

Als de … van een NTC toeneemt neemt de weerstand af.

In de ene richting wel stroom doorlaten en in de andere richting niet is een belangrijk eigenschap van een …

Limit
Light
Length
vochtigheid
temperatuur
druk
diode
ohmse weerstand
schuifweerstand


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel elektrische schakelingen vind je in:
FotonElektrischeSchakelingenHAVO.pdf
FotonElektrischeSchakelingenVWO.pdf

Examenopgaven

Recente examenopgaven waarin "Bijzondere weerstanden" een rol speelt (havo/vwo):
Zelfbouw zaklamp (h), Exploderende draad (h), Lassen (h), Operatiedeken (h), Energievoorziening voor een weerstation (v),

Vraag over videoles "Bijzondere weerstanden"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Bijzondere weerstanden

Op maandag 8 jan 2024 om 16:10 is de volgende vraag gesteld
Bij de voorbeeld schakeling is er een situatie met 2 ledlampen (minuut 3:00). De bovenste brandt, omdat de stroomrichting daar doorheen gaat. Je geeft aan dat de onderste niet zal branden. Ik snap dat de stroom niet gelijk naar links richting de onderste led kan, dan wordt hij tegengehouden.

Maar kan het niet zo zijn dat de stroom door de bovenste lamp gaat, vervolgens naar links (naar beneden) en dan direct weer naar links (naar de onderste lamp). Op die manier komt er nog een rond circuit die linksom gaat in het bovenste gedeelte. Zou je mij kunnen uitleggen waarom dit niet kan?

Hartelijk bedankt voor je tijd!

Erik van Munster reageerde op maandag 8 jan 2024 om 19:14
Dat komt doordat de batterij de stroom altijd in één richting laat lopen: van de +pool naar de -pool. Stroom gaat in een schakeling niet zomaar de andere kant op.

Je moet dus altijd kijken welke kant de batterij de stroom op stuurt.


Bekijk alle vragen (9)



Luc Maessen vroeg op woensdag 24 mrt 2021 om 00:03
goedendag,

wat zijn PTC- materialen?

Erik van Munster reageerde op woensdag 24 mrt 2021 om 09:25
PTC-materialen zijn stoffen waarbij de weerstand toeneemt als de temperatuur toeneemt.

De meest stoffen zijn van zichzelf PTC. Als je bv een koperdraad warm maakt wordt de weerstand groter.


Rianne Reusink vroeg op maandag 29 apr 2019 om 19:58
Ik zie hier in het filmpje op 3:00 dat u aangeeft dat de stroom rechtsom gaat waardoor de elektronen van de plus- naar de minpool lopen. Ik dacht echter dat de elektronen van de min- naar de pluspool lopen waardoor juist het onderste in plaats van de bovenste LED zal branden. Is dit zo ?

Erik van Munster reageerde op maandag 29 apr 2019 om 21:32
Klopt de elektronen gaat de andere kant op dan de stroom. Maar voor de richting van een LED (of een diode) is de richting van de stroom belangrijk. Het symbooltje (direhoekje) wijst altijd in de richtingen waarin de STROOM loopt. Stroom loopt van de pluspool van een batterij naar de minpool.


Op dinsdag 19 mrt 2019 om 13:37 is de volgende vraag gesteld
De volgende vraag en uitwerking begrijp ik niet. Kunt u mij dit uitleggen? Het hoort bij het hoofdstuk quantummechnica, maar ik plaats het even hier, omdat het ook wel een beetje bij de LED hoort.

Vraag = Wanneer de LED in de sperrichting staat, laat de LED geen stroom door. Leg uit waarom de LED geen stroom doorlaat.

Antwoord = in de doorlaatrichting komt het elektron op een hoog energieniveau binnen, en verlaat de LED op een laag energieniveau. Voor het omgekeerde richting zou onderweg energie moeten worden toegevoerd. Dit kan dus niet spontaan.

Erik van Munster reageerde op dinsdag 19 mrt 2019 om 20:26
Een energieniveau kun je zien als een stapje zoals een stoeprand met een bepaalde hoogte. Stel dat een knikker vanaf de stoep naar de weg rolt. De knikker rolt dan van de stoep af en rolt daarna door.

Maar andersom lukt dit niet. Als je vanaf de weg de knikker naar de stoeprand toe rolt botst de knikker tegen de stoeprand aan en komt niet de stoep op.

Bij stapjes in energie die elektronen maken als ze door een LED stromen gebeurt iets vergelijkbaars. De elektronen kunnen wél een stapje naar beneden maken maar niet omhoog.


Rumeysa Zulal Cakmak vroeg op woensdag 14 nov 2018 om 17:54
In mijn boek staat deze opgave ik snap de uitleg van u wel maar deze opgave niet:

Een LDR waar geen licht op valt, heeft een weerstand van ongeveer 10 M ohm. Als er licht op de LDR valt, neemt zijn weerstand sterk af. Je sluit deze LDR aan op een spanningsbron van 4,5 V. Parallel aan de LDR sluit je een spanningsmeter aan

a) Leg uit welke waarde de spanningsmeter aangeeft als op de LDR geen licht valt
b) Je belicht de LDR. Leg uit hoe groot de spanning over de LDR nu is.

Erik van Munster reageerde op woensdag 14 nov 2018 om 18:24
Als je een tekening van het schema maakt zul je zien da de LDR aan beide kanten direct met de +pool en de -pool van de batterij vastzit. Er zit niks tussen en de LDR staat dus niet in serie met iets anders op de batterij aangesloten.

De spanning over de LDR die de spanningsmeter meet is dus gelijk aan de batterijspanning. De weerstand van de LDR maakt hierbij niks uit en dus ook niet of er licht op schijnt op niet.


Daphne de Vos vroeg op vrijdag 11 mei 2018 om 17:48
Beste Erik,
Als er een weerstand achter een lampje staat, en de stroomrichting van plus naar min loopt en zo dus eerder het lampje bereikt, maakt het dan uit dat die weerstand er staat? Dus eigenlijk dat hij invloed uitvoert op het lampje? In het filmpje kreeg ik namelijk een beetje verwarring rond 1:51.

Erik van Munster reageerde op vrijdag 11 mei 2018 om 17:54
Jazeker maakt dat uit: de totale weerstand die de stroom door het lampje en de weerstand ondervindt wordt namelijk groter door de aanwezigheid van de weerstand. Het maakt daarbij niet uit of de weerstand vóór of achter het lampje staat. De totale weerstand van dingen die in serie staan is de optelsom van de weerstanden. De volgorde maakt niks uit.


Op zondag 4 mrt 2018 om 15:29 is de volgende vraag gesteld
Het geluid doet het niet.

Op zondag 4 mrt 2018 om 16:00 is de volgende reactie gegeven
Hoi, ik heb je net een mailtje gestuurd hierover.

Erik


Op zaterdag 4 apr 2015 om 15:06 is de volgende vraag gesteld
Hallo Erik,
Ik vraag mij af hoe een LED kan branden. In het filmpje zegt u dat de weerstand bij een diode (LED= diode) 0 ohm is bij de doorlaatrichting. Als de weerstand 0 ohm is, is de spanning 0 (U/I =0 als U gelijk aan 0 is). Maar als de spanning 0 is, dan is het vermogen ook 0 (want I*0 =0).
Mijn vraag is dan ook, hoe kan de LED licht geven bij doorlaatrichting als die geen vermogen verbruikt?

Mvg,
Emiel

Erik van Munster reageerde op zaterdag 4 apr 2015 om 15:29
Goeie vraag. Een LED kun je niet zomaar vergelijken met een normale weerstand. Over een LED staat in een schakeling altijd een constante spanning van ongeveer 1 tot 3 Volt afhankelijk van het type LED. De stroom door de LED past zich automatisch aan zodanig dat deze spanning constant blijft. Er staat dus wel altijd een spanning over en het vermogen is dus ook niet nul. Eigenlijk is het begrip 'weerstand' niet van toepassing op een LED maar dit valt allemaal buiten de HAVO/VWO stof en je hoeft het niet te kennen.

Belangrijkste wat je moet weten: In één richting laat de LED stroom door en geeft hij licht. In de andere richting blokkeert de richting stroom. Dit heb ik aangegeven door R=0 in een richting en R=oneindig in de andere richting maar de werkelijkheid is dus iets ingewikkelder...

Groetjes,

Erik


Marleen Welten vroeg op maandag 15 apr 2013 om 19:44
het plaatje dat te zien in in het filmpje op het einde over led, waarom kan de stroom niet door de bovenste led en dan de eerste afslag zegmaar door de onderste led?

Erik van Munster reageerde op dinsdag 16 apr 2013 om 11:35
Hoi Marleen,
Stroom loopt altijd van de pluspool van de batterij naar de minpool. Voor allebei de LED's geldt dat ze met elke kant aan een van de batterijpolen vastzitten. De stroom kan dus alleen door de LED's van rechts naar links lopen en dit kan dus alleen maar door de bovenste LED.

Stephan Dirks reageerde op zaterdag 18 jan 2014 om 16:51
Hallo Erik,
Wat is het nut van een diode dan?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 18 jan 2014 om 19:06
Diodes worden bijvoorbeeld gebruikt om een wisselspanning gelijk te richten (gelijkrichter). Maar eigenlijk overal in een schakeling waar stroom alleen een bepaalde op moet stromen worden diodes gebruikt. In de meeste schakelingen, van mp3 spelers, telefoontjes tot versterkers en TV's zitten wel een paar diodes.