Inloggen

Elektroscoop

De elektroscoop is een zeer eenvoudig apparaatje waarmee je de aanwezigheid van elektrische lading kunt meten. Het werkt op basis van afstoting van geladen voorwerpen met dezelfde lading. De precieze grootte van een lading, in Coulomb, is met een elektroscoop lastig te meten. Ook kun je aan een elektroscoop zelf niet zien of de lading positief of negatief is. Hij wordt voornamelijk gebruikt voor het aantonen van een lading. In deze videoles wordt uitgelegd hoe een elektroscoop werkt.
FAQ
4 5361
0:00 Start
0:24 Werking elektroscoop
1:19 Influentie
2:23 Samenvatting

Voorkennis

Elektrische lading

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Elektroscoop" hoort bij:

HAVO:       geen examenstof
VWO: : Centraal examen 2025 (CE)


Test jezelf - "Elektroscoop"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
De lading van een elektroscoop is 8 nC waardoor deze uitslaat. Door de knop met je hand aan te raken verdwijnt de uitslag. De lading van de elektroscoop wordt dan …

Voorwerpen A en B zorgen allebei voor een precies even grote uitslag van een elektroscoop wanneer deze met de elektroscoop in contact komen. De lading van voorwerp A is 6,0 nC. De lading van B is dus …

Een elektrisch geladen voorwerp in de buurt van een elektroscoop zorgt voor een uitslag zonder dat de elektroscoop wordt aangeraakt. Dit komt door …

0 C
8 nC
-8 nC
6,0 nC
-6,0 nC
6,0 óf -6,0 nC
influentie
ladingsoverdracht
overspringende vonk


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel elektrische & magnetische velden vind je in:
FotonElektromagnetismeVWO.pdf

Vraag over videoles "Elektroscoop"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Elektroscoop

Op woensdag 9 jan 2019 om 15:03 is de volgende vraag gesteld
Beste Erik,
In mijn boek staat een vraag: Je houdt een negatief geladen staaf een stukje boven de knop van de elektroscoop. De wijzer slaat daardoor uit. Vervolgens raak je de knop even aan met je vinger terwijl je de geladen staaf boven de knop blijft houden. De uitslag van de wijzer verdwijnt nu. Verklaar dit.

Ik snap dat de staaf zijn opgehoopte elektronen kwijtraakt omdat deze via de vinger weglopen, ik snap alleen niet waarom de uitslag van de wijzer verdwijnt.

Erik van Munster reageerde op woensdag 9 jan 2019 om 15:34
Als de negatieve staaf in de buurt van de knop is zullen de elektronen in de knop worden afgestoten en zich verzamelen aan de onderkant. De knop wordt dan (een beetje) positief en de onderkant is dan (een beetje) negatief geladen.

Als je met je vinger de knop aanraakt wordt het elektronentekort aan de bovenkant opgeheven omdat er elektronen via je vinger toestromen. De ladingsverdeling (bovenaan positief onderaan negatief) zal dan verdwijnen en de elektroscoop zal dan dus ook niet meer uitslaan. Vandaar.

(Als je daarna je vinger én de staaf weghaalt zal de elektroscoop weer wél uitslaan. De elektroscoop is als geheel namelijk een klein beetje negatiever geworden door de hele actie).

Op woensdag 9 jan 2019 om 15:44 is de volgende reactie gegeven
Als er van boven extra elektronen toegevoegd worden dan verandert dat toch niet het feit dat er onder nog te veel elektronen zitten? Is het dan niet boven neutraal en onder negatief? Waarom merk je daar alleen wat van als je de staaf weer verwijderd?

Erik van Munster reageerde op woensdag 9 jan 2019 om 15:50
Een andere manier om er tegenaan te kijken is bedenken dat de staaf elektronen "weg duwt". Als er alleen de elektroscoop is worden alle elektronen in de elektroscoop naar beneden geduwd. Als je je vinger op de elektroscoop hebt worden de elektronen via je hand "weggeduwd" en wordt de elektronen minder naar de onderkant van de elektroscoop geduwd.


Bekijk alle vragen (4)



Op zondag 6 jan 2019 om 10:49 is de volgende vraag gesteld
Beste Erik, bij de oefenvraag:
'Voorwerpen A en B zorgen allebei voor een precies even grote uitslag van een elektroscoop wanneer deze met de elektroscoop in contact komen. De lading van voorwerp A is 6,0 nC. De lading van B is dus … 6 of -6 nC.'
Dit snap ik niet helemaal, want bij een positieve staaf van 6,0, dan zullen zich bovenaan elektronen verzamelen en onderaan positief dus de blaadjes uitslaan. Maar als er een negatieve staaf van -6,0 komt, dan verzamelen zich boven toch juist de positieve deeltjes en zal het onder niet uitslaan? Of iniedergeval niet een even grote uitslag?
Alvast bedankt!

Erik van Munster reageerde op zondag 6 jan 2019 om 15:55
De voorwerpen komen in contact met de elektroscoop. Het is dus géén influentie waarbij alleen de verdeling van de elektronen in de elektroscoop anders wordt. Contact betekent dat er lading wordt overgedragen en dit betekent dat de elektroscoop én het voorwerp samen een gelijke lading krijgen. Bij een positief voorwerp wordt de totale lading positief en bij een negatief lading wordt de totale lading negatief. De grootte van de ladingen is in beide gevallen hetzelfde.

De grootte van de uitslag onderin is dus ook even groot. Bij een positieve lading komt dit omdat beide blaadjes positief zijn en elkaar afstoten. Bij negatieve lading is omdat beide blaadjes negatief zijn en elkaar afstoten. De grootte van de afstotende kracht is in beide gevallen even groot.


Op maandag 26 feb 2018 om 14:46 is de volgende vraag gesteld
Beste Erik,
Wat is ladingsoverdracht en wanneer komt dit voor?
mvg

Erik van Munster reageerde op maandag 26 feb 2018 om 14:54
Ladingsoverdracht betekent dat lading (meestal elektronen) van het ene voorwerp naar het andere voorwerp gaat als de voorwerpen met elkaar in contact komen.

Een voorbeeld is als je soms een schokje krijgt als je bv een deurknop aanraakt. Je bent dan zelf geladen en als je de deurknop aanraakt stroom de lading van jou naar de deurknop.

Op maandag 26 feb 2018 om 15:15 is de volgende reactie gegeven
Oké, en is er bij de elektroscoop dan ook sprake van een ladingsoverdracht als je het geladen voorwerp tegen de elektroscoop aanhoudt?

Erik van Munster reageerde op maandag 26 feb 2018 om 15:44
Ja er zal dan lading van het voorwerp op de elektroscoop worden overgedragen. Als het een positief geladen voorwerp is stromen er elektronen van de elektroscoop naar het voorwerp zodat de elektroscoop ook positief geladen wordt.

Bij een negatief geladen voorwerp stromen er juist elektronen van het voorwerp naar de elektroscoop.


Op donderdag 17 mei 2012 om 17:22 is de volgende vraag gesteld
als je een negatief geladen voorwerp bij een elktroscoop houdt zou er denk ik hetzelfde resultaat ontstaan maar dan met de oorzaak dat beide plaatjes negatief geladen worden omdat er een elektronenoverschot is. Als de waarnemingen in twee verschillende situaties identiek zijn, wat is dan het nut van de elektroscoop? Wat toont hij precies aan? Toont hij alleen aan of iets neutraal is of niet?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 18 mei 2012 om 11:04
Inderdaad kun je bij een elektroscoop alleen maar zien óf hij geladen is. Je kunt niet zien of dit positief of negatief is. Om dit te weten te komen zou je moeten kijken of een voorwerp waarvan je wél weet of het positief of negatief is wordt aangetrokken of juist wordt afgestoten. De elektroscoop zelf geeft je dit antwoord niet.

Op vrijdag 18 mei 2012 om 12:37 is de volgende reactie gegeven
Oke, ik dacht altijd dat hij dat wel aangaf, dank u.

Op woensdag 4 jul 2012 om 11:58 is de volgende reactie gegeven
Wat gebeurt er als je de geladen staaf (positief geladen) weer weghaalt? Herstelt dan de verdeling van de elektroscoop? Of springen er elektronen over totdat er aan beiden kanten even hard aan die elektronen wordt getrokken, waardoor ze allebei een elektronen tekort krijgen en dus positief geladen zijn.

Mocht het zo zijn dat er elektronen overspringen, hoe werkt dat dan ongeveer?

Stel dat de staaf positief geladen is en een tekort heeft van 4 elektronen. Hoe zit het dan met de lading nadat het contact met de elektroscoop weer verbroken is? Zijn er tijdens het contact 2 elektronen van de elektroscoop naar de staaf getransporteerd waardoor ze allebei een tekort van 2 elektronen hebben? En hoe zit dat bij 3 elektronen, dus een oneven aantal?

Erik van Munster reageerde op woensdag 4 jul 2012 om 12:19
Als je de positief geladen staaf weghaalt nadat je de elektroscoop hebt aangeraakt is een deel van de elektronen van de elektroscoop naar de staaf gegaan. De elektroscoop blijft dan dus geladen. Het elektronentekort verdeelt zich niet perse 50/50%. De verdeling hangt af van de grootte, materiaal en vorm van de elektroscoop en de staaf. Hoe dit precies werkt valt buiten de stof en hoef je dus niet te kunnen uitrekenen.