Inloggen

Hefboomwet

De hefboomwet is een toepassing van de momentenwet. Als een balk op één plaats (het draaipunt, kantelpunt of scharnierpunt) ondersteund wordt, moeten de momenten links en rechts met elkaar in evenwicht zijn om de balk in evenwicht te houden. Niet alleen de massa's aan beide kanten zijn hierbij van belang maar ook de afstanden van de massa's tot het draaipunt (de arm). In deze videoles uitleg hierover.
FAQ
11 3925
0:00 Start
0:07 Balk in evenwicht
0:25 F1·r1 = F2·r2
0:44 Arm (r)
1:05 Voorbeeld
2:56 Samenvatting

Voorkennis

Krachten, evenwicht

Formules

 
Hefboomwet F1,2 = kracht (N)
r1,2 = arm (m)

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Hefboomwet" hoort bij:

HAVO:       Centraal examen 2025 (CE)
VWO: : geen examenstof


Test jezelf - "Hefboomwet"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
Voor evenwicht op een wip zijn niet alleen de massa's van belang maar ook de afstanden tot …

Welk van onderstaande formules moet gelden tussen twee massa's aan weerzijden op een wip in evenwicht?

Een massa van 5,0 kg staat 2,0 m links van het draaipunt op een wip in evenwicht. Rechts staat een massa van 3,0 kg. Op welke afstand van het draaipunt?

de grond
het draaipunt
elkaar
m1/r1 = m2/r2
m1·r1 = m2·r2
m1·r2 = m2·r1
3,3 m
2,4 m
1,2 m


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel krachten vind je in:
FotonKrachtenHAVO.pdf

Examenopgaven

Recente examenopgaven waarin "Hefboomwet" een rol speelt (havo/vwo):
Boombrommer (h), Schip uit koers (h), Caravanremmen (h), Theaterverlichting (h), Kreukelzone (h), Sprong van Luke Aikins (h), Kangoeroesprongen (h), Soliton (h), Rijst (h), Powerskips (h), Auto uit het ijs (h), Heftruck (h),

Vraag over videoles "Hefboomwet"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Hefboomwet

Op vrijdag 26 jul 2024 om 15:34 is de volgende vraag gesteld
Hoi
ik heb een vraag over het bepalen van de grootte/ de lengte van krachten bij een hefbomen. Hoe moet ik het aanpakken?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 26 jul 2024 om 16:47
Eigenlijk hetzelfde als bij andere opgaven over krachten. Als je een tekening hebt met pijlen hebt weet je als het goed is van één van de pijlen hoeveel Newton het is. Van de andere pijlen kun je dan de lengtes opmeten en vergelijken met die ene pijl. Als een pijl bv 2,5 keer zo lang is is de kracht ook 2,5 keer zo groot.

Erik van Munster reageerde op vrijdag 26 jul 2024 om 16:50
Bij opgaven over hefbomen zul je vaak een kracht moeten uitrekenen met behulp van de armen van een kracht. Ook daar meet je in een tekening hoeveel keer zo groot of klein een arm is.

Is helaas geen standaard manier. Je zal altijd even moeten kijken wat er allemaal gegeven is of getekend staat.


Bekijk alle vragen (11)



Op vrijdag 1 mrt 2024 om 21:50 is de volgende vraag gesteld
Hoi,

Ik snap nog niet helemaal waarom er in dit filmpje 40 cm wordt gebruikt voor de berekening. Ik zou denken dat dit 35 cm moet zijn omdat het toch gaat de afstand tot het draaipunt? In sommige opdrachten wordt namelijk de afstand tot het draaipunt gebruikt en andere opdrachten wordt de totale afstand gebruikt van r1 en r2. Dit vind ik nog lastig. Alvast bedankt voor uw antwoord!

Erik van Munster reageerde op zaterdag 2 mrt 2024 om 00:54
Het draaipunt in het voorbeeld in de videoles ligt hier helemaal links, aangegeven met een stipje. Arm van een kracht is altijd gemeten tot het draaipunt. Vandaar 40 cm.

(35 cm is de afstand tot het aangrijpingspunt van de andere kracht en dus niet de afstand tot het draaipunt)


Op donderdag 11 mrt 2021 om 22:32 is de volgende vraag gesteld
Hallo Eric,

Kunt u mij misschien uitleggen hoe men aan de afzetkracht komt als een sprinter onder een bepaalde kniehoek afzet?

Als het goed is moet men hier toch de momentenwet voor kunnen gebruiken.
M1=M2
F1r1=F2r2

F1 is dan toch de afzetkracht, r1 is de arm vanaf het draaipunt van de knie tot aan F1, F2 is de zwaartekracht en r2 is de lengte van de bovenbeen.

Verder dan dit kom ik echter niet.

Kunt u mij misschien verder helpen?

Met vriendelijke groeten,
Graciëlla Lima.

Erik van Munster reageerde op donderdag 11 mrt 2021 om 23:23
Kan ik zo niet zeggen. Dan moet ik echt de opgave zelf even zien met het plaatje dat erbij staat. Misschien het makkelijkst als je even mailt (zie contact in het menu hierboven)


Op donderdag 11 mrt 2021 om 22:32 is de volgende vraag gesteld
Hallo Eric,

Kunt u mij misschien uitleggen hoe men aan de afzetkracht komt als een sprinter onder een bepaalde kniehoek afzet?

Als het goed is moet men hier toch de momentenwet voor kunnen gebruiken.
M1=M2
F1r1=F2r2

F1 is dan toch de afzetkracht, r1 is de arm vanaf het draaipunt van de knie tot aan F1, F2 is de zwaartekracht en r2 is de lengte van de bovenbeen.

Verder dan dit kom ik echter niet.

Kunt u mij misschien verder helpen?

Met vriendelijke groeten,
Graciëlla Lima.


Op zaterdag 20 jun 2020 om 17:45 is de volgende vraag gesteld
Hoi Eric,

Een algemene vraag (CCVX): hefboomwet is dus geen vwo eindexamenstof. Maar valt het wel onder het SE stof?
Vriendelijke groet,

Op zaterdag 20 jun 2020 om 17:47 is de volgende reactie gegeven
PS. En de momenten/momentenevenwicht?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 20 jun 2020 om 18:41
Nee. De hefboomwet (en momenten en momentenevenwicht) is géén VWO-examenstof óók geen SE-stof. Hoort alleen bij HAVO.

(CCVX is gebaseerd op VWO en op het stofoverzicht wat ze nu op hun site hebben staan hefbomen en momenten ook niet genoemd)


Op maandag 19 jun 2017 om 20:22 is de volgende vraag gesteld
Hoi Erik,
Ik snap de hefboomwet, maar niet precies wat een hefboom nou eigenlijk is.

Erik van Munster reageerde op maandag 19 jun 2017 om 21:53
Belangrijkste is dat je de wet zelf snapt en hoe je hem toepast. Met de hefboom wordt de balk of staaf bedoeld waarop de krachten worden uitgeoefent. Als je deze balk gebruikt om een kleine kracht om te zetten in een grotere kracht wordt dit een "hefboom" genoemd, vandaar.


Op zondag 18 mei 2014 om 15:01 is de volgende vraag gesteld
Hoi Erik,
Heeft u geen fout gemaakt in het voorbeeld in het filmpje? Zou de spierkracht niet juist naar onder moeten richten, omdat de kracht dan linksom gaat. Want om de kracht van het gewicht in je hand op te heffen (Deze gaat rechtsom), zou je toch juist de spierkracht in de tegengestelde richting moeten hebben?
groet

Erik van Munster reageerde op zondag 18 mei 2014 om 15:28
Je zou gelijk hebben als het draaipunt tussen de twee krachten zou liggen zoals in het voorwerp met de twee massa's.

Hier ligt het draaipunt links van het aangrijppunt van zowel de spierkracht als de zwaartekracht.

De zwaartekracht werkt naar beneden (moment naar rechts), dus moet de spierkracht omhoog werken (moment naar links).

Als het draaipunt recht van het aangrijppunt van de spierkracht had gelegen had je gelijk gehad.


Op zondag 20 apr 2014 om 21:23 is de volgende vraag gesteld
Hallo Erik,

In mijn boek (natuurkunde overal) staat er in H21 (eindexamen doen) de hefboomwet vermeld. Mijn vraag is daarom: komt dit voor in het centraal examen dit jaar? Hierboven staat vermeld dat het er niet in voorkomt. Maar waarom staat de formule wel in het boek bij H21?

Op zondag 20 apr 2014 om 21:24 is de volgende reactie gegeven
Ik ben vergeten te zeggen dat ik VWO doe...

Erik van Munster reageerde op zondag 20 apr 2014 om 22:06
In het nieuwe eindexamenprogramma horen geen momenten en momentenevenwicht. Wel hoort de hefboomwet nog bij het nieuwe programma HAVO. Omdat dit maar een klein onderdeel van momenten is en HAVO leerlingen niet de hele momentenwet hoeven te kennen heb ik een aparte videoles gemaakt speciaal voor HAVO nieuw programma.

Als je VWO oud programma doet kun je beter de videolessen momentenevenwicht en toepassingen bekijken. Momenten en ook de hefboomwet zitten nog in het oude programma.


Op woensdag 9 apr 2014 om 15:56 is de volgende vraag gesteld
Ik vind het soms nog moeilijk om precies de arm van het moment te bepalen. Heeft u hier nog tips voor? Alvast bedankt

Erik van Munster reageerde op woensdag 9 apr 2014 om 16:29
De regels zijn steeds hetzelfde:

1) Draaipunt bepalen
2) Krachtlijn tekenen (=lijn in verlengde van kracht)
3) Kortste afstand tussen draaipunt en krachtlijn meten. De kortste afstand meet je altijd loodrecht op de krachtlijn.

Als oefening kun je bijvoorbeeld eens een examenopgave proberen over momenten. Bijvoorbeeld: Sopraansaxofoon (VWO 2010-2 Opg 1). De eerste vraag gaat over momenten en hier moet je ook de arm bepalen.

Op woensdag 9 apr 2014 om 17:53 is de volgende reactie gegeven
bedankt!


Op zaterdag 2 nov 2013 om 22:38 is de volgende vraag gesteld
Oh oke heel erg bedankt, (voor het antwoord op de vorige vraag). Echter betekent dit dus , dus als je gebruik maakt van de hefboomwet en of met momenten rekent je de normaalkracht altijd mag verwaarlozen?

Erik van Munster reageerde op zondag 3 nov 2013 om 20:49
Als ze vragen naar linksom of rechtsom: ja dan maakt de normaalkracht in het midden niks uit.


Op zaterdag 2 nov 2013 om 14:38 is de volgende vraag gesteld
Waarom werkt er ook geen een normaalkracht , die zorgt dat het blokje niet door de hand heen gaat (net zoals het voorbeeld bij de appel en de binas)? of zit die al inbegrepen in de spierkracht of is er helemaal geen normaalkracht aanwezig bij de hefboomwet?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 2 nov 2013 om 22:16
Goeie vraag: er is inderdaad een normaalkracht die zorgt dat het voorwerp niet in zijn geheel naar beneden zakt. Deze kracht werkt op het draaipunt zelf. De afstand tot het draaipunt is nul dus het moment. Hij doet als het ware niet mee met het draaien.