Inloggen

Ruimte-tijddiagrammen

Een hulpmiddel wat vaak gebruikt wordt in de speciale relativiteitstheorie is het ruimte-tijddiagram, ook wel Minkowski-diagram genoemd. In een ruimte-tijddiagram staat horizontaal de afstand en verticaal de tijd. Met het diagram kan inzichtelijk worden gemaakt dat ook het begrip gelijktijdigheid relatief is en van de waarnemer afhangt. Ook kan de volgorde waarin gebeurtenissen plaatsvinden voor verschillende waarnemenrs verschillend zijn.
FAQ
0 11
0:00 Start
0:06 Minkowskidiagram
0:32 Gebeurtenissen
0:58 Wereldlijnen
1:18 Raket & spiegel
3:17 Schuine ruimte-/tijdas
3:31 Gelijktijdigheid
4:38 Oorzaak & gevolg
4:58 Lichtkegel
5:49 Samenvatting

Voorkennis

Lichtsnelheid, Speciale relativiteitstheorie

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Ruimte-tijddiagrammen" hoort bij:

HAVO:       geen examenstof
VWO: : Keuzeonderwerp(SE)


Test jezelf - "Ruimte-tijddiagrammen"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
De wereldlijn van een foton heeft in een ruimte-tijddiagram ten opzichte van de x-as altijd een hoek van…

 Voor een stilstaande waarnemer zijn 2 gebeurtenissen gelijktijdig als ze in een ruimte-tijddiagram liggen op…

 Gebeurtenis B kan alleen een gevolg zijn van gebeurtenis A als B … de lichtkegel van A ligt.
0°
45°
90°
 …dezelfde horizontale coördinaat
…dezelfde verticale coördinaat
…een lijn van 45° met de oorsprong
 binnen
buiten
op de rand van


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel relativiteitstheorie vind je in:
FotonRelativiteitVWO.pdf

Vraag over videoles "Ruimte-tijddiagrammen"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Ruimte-tijddiagrammen

Over "Ruimte-tijddiagrammen" zijn nog geen vragen gesteld.



Algemeen

• Grootheden & eenheden
• Wetenschappelijke notatie
• Meetonzekerheid & significantie
• Voorvoegsels
• Afronden
• Afronden na optellen en aftrekken
• Grafieken en tabellen
• Verbanden
• Toepassen verbanden
• Binas
v Modelleren DEMO
v Bewegingsmodel

Elektrische schakelingen

• Schakelingen
• Spanning, stroom & weerstand
• Stroomsterkte & lading
v Spanning & energie
• Weerstanden
Geleidingsvermogen
• Wet van Ohm
• Vervangingsweerstand
• Serieschakelingen
• Parallelschakelingen
Wet van Kirchhoff (stroom)
Wet van Kirchhoff (spanning)
• Vermogen
• Schuifweerstand
• Spanningsdeler
• Soortelijke weerstand & draadweerstand
• Bijzondere weerstanden
• Huisinstallatie, wisselstroom
• Kilowattuur

Gassen & Druk

Druk
Vloeistofdruk
Gaswetten
Algemene gaswet
Toestandsveranderingen
Kringprocessen

Warmte & Temperatuur

h Warmte
h Warmtetransport
h Warmtegeleidingscoëfficient
h Calorimeter
Warmtecapaciteit
h Soortelijke warmte
h Warmteevenwicht

Beweging

• Eenparige beweging
• Versnelde beweging
• Vallen
• Raaklijnmethode
• Hokjesmethode
Horizontale worp
Snelheid horizontale worp

Elektrische & Magnetische velden

v Elektrische lading
v Elektroscoop
v Wet van Coulomb
v Elektrisch veld
v Veldlijnen
v Veldsterkte
v Elektrische energie & spanning
v Versneller
v Toepassingen versneller
v Magnetisme
v Magnetisme & elektriciteit
v Magnetische veldlijnen
v Rechterhandregel draad
v Stroomspoel DEMO
v Rechterhandregel spoel
v Magnetische veldsterkte
v Lorentzkracht
v Toepassingen Lorentzkracht

Inductiespanning & Flux

v Magnetische flux
v Inductie
Wet van Lenz
v Fluxverandering
v Dynamo
Wisselstroom & effectieve spanning
Zelfinductie
Transformatoren
Elektriciteitstransport

Moleculen & Eigenschappen

h Moleculen & fasen
h Temperatuur
h Dichtheid
Spanning & rek
Elasticiteit
h Stroming & debiet

Krachten

• Krachtsoorten
• Vectoren & ontbinden
• Krachten optellen
v Luchtwrijving
v Schuifwrijving
• Helling
• Scheefgetrokkenslinger
h Momenten
Momentenevenwicht
Momentenevenwicht toegepast
h Hefboomwet
• Wetten van Newton

Arbeid & Energie

• Arbeid
• Energie
• Wet van behoud van energie
• Vermogen
• Rendement
• Stookwaarde

Cirkelbeweging & Gravitatie

Radialen
• Cirkelbeweging & baansnelheid
• Middelpuntzoekende kracht
v Ronddraaiende slinger
• Gravitatiewet
• Planeetbanen
• Satellietbanen
v Gravitatie-energie DEMO
v Ontsnappingssnelheid

Relativiteitstheorie

Lichtsnelheid
Speciale relativiteitstheorie
Tijddilatatie
Tweelingparadox
Lengtecontractie
Rustmassa & bewegende massa
Relativistisch optellen
Ruimte-tijddiagrammen
Relativistisch Dopplereffect
Algemene relativiteitstheorie
Gekromde tijdruimte
Equivalentieprincipe

Digitale Signaalverwerking

Automatische systemen
Analoge & digitale signalen
Systeembord
Sensoren
Invoerelementen
Uitvoerelementen
Pulsteller
Logische poorten & waarheidstabellen
AD omzetter & Comperator
Geheugencel

Zonnestelsel & Heelal

h Zonnestelsel
h Kometen & meteoren
h Heliocentrisch & geocentrisch
h Maan-fasen
• Lichtjaar
h Sterrenstelsels
• Oerknal / Bigbang
• Telescopen

Sterren & Straling

• Wet van Wien
v Wet van Stefan-Boltzmann
v Kwadratenwet
v Zonneconstante
v Hertzsprung-Russeldiagrammen
Levensloop van sterren
v Dopplereffect

Atomen & Spectra

• Elektromagnetisch Spectrum
• Soorten electromagnetische straling
v Planckkrommen
v Lijnenspectra
v ElektronVolt DEMO
• Fotonen
v Atoommodellen
v Energiediagrammen & spectraallijnen
Gasontladingslamp
v Fotoelektrisch effect
v Golf of deeltje
v Tralie

Quantumfysica

v Dubbelspleet-experiment
v Broglie-golven
v Onzekerheidsprincipe van Heisenberg
Nulpuntsenergie
v Waterstofatoom
v Deeltje in een energieput
v Tunneleffect
v Uitsluitingsprincipe van Pauli

Licht & Lenzen

Lichtbundels
Spiegelen
Breking & wet van Snellius
Dispersie
Totale reflectie
Lenzen
Constructietekeningen
Positieve Lenzen
Negatieve Lenzen
Beeldvorming
Virtuele beelden
Lenswet
Vergroting
Lenssterkte
Oog
Loupe & gezichtshoek
Oudziendheid
Bijziendheid
Verziendheid

Trillingen & Golven

• Trillingen
v Fase & gereduceerde fase
• Oscilloscoop
• Harmonische trilling, slinger, massaveer DEMO
v Trillingsenergie & snelheid
• Resonantie & eigentrilling
• Golven
• Longitudinaal/transversaal
• Geluid en toonhoogte
v Golffasen
v Interferentie
v Knoop- & buiklijnen
• Snaren & staande golven
• Open buis
• Gesloten buis

Zenden & Ontvangen

Zenden & ontvangen van radiostraling
Modulatie
Amplitude modulatie (AM)
Frequentie modulatie (FM)
Bandbreedte
Bitrate
Sampling / Bemonsteren

Ioniserende straling & Medische beelden

• Isotopen & Atoomkernen
• Radioactief verval
• Vervalsoorten
• Halveringstijd
• Activiteit
• Ioniserende straling
• Dracht en ioniserend vermogen
• Detectiemethoden
• Toepassingen ioniserende straling
• Halveringsdikte & röntgenfoto's
• Schadelijkheid & dosisequivalent
• CAT-Scan
v MRI
• Echografie / Ultrasound
v PET

Kernen & Deeltjes

v Massaverschil & energie
Bindingsenergie
Neutrino's & leptonen
Elementaire deeltjes & quarks
Kernsplijting
Toepassingen kernsplijting
Uraniumverrijking

Centraal examen 2025

• = HAVO & VWO
h = alleen HAVO
v = alleen VWO