Inloggen

Schakelingen

Elektrische schakelingen worden vaak symbolisch weergegeven in de vorm van een schema. Ingewikkelde schakelingen kunnen op deze manier veel overzichtelijk worden. Belangrijk hierbij is de rol van symbolen. Zo bestaat er een symbool voor een lampje, voor een weerstand, voor een accu of batterij, voor een schakelaar, voor een draad, etc... Voor alle componenten die in de elektronica gebruikt worden bestaat wel een symbool. In deze videoles wordt uitgelegd wat precies het verschil tussen een schakeling en een schema is en hoe in BINAS de symbolen van de belangrijkste elektrische componenten zijn terug te vinden.
FAQ
15 3359
0:00 Start
0:18 Wat is een schakeling?
0:21 Schema
0:36 Symbolen
1:41 Voorbeeld schema
2:13 Samenvatting

BINAS

Belangrijke tabel(len) in Binas: 17B

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Schakelingen" hoort bij:

HAVO:       Centraal examen 2024 (CE)
VWO: : Centraal examen 2024 (CE)


Test jezelf - "Schakelingen"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
Een cirkel met een X erin is het symbool voor een …

Tien lampjes staan 'als kralen op een snoer' achter elkaar aangesloten op een batterij. De lampjes staan …

Waar of niet? 'Wanneer één van de lampjes uit de vorige vraag kapot gaan alle lampjes uit'

lampje
weerstand
schakelaar
parallel
in serie
geen van beiden
waar
niet waar
hangt van situatie af


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel elektrische schakelingen vind je in:
FotonElektrischeSchakelingenHAVO.pdf
FotonElektrischeSchakelingenVWO.pdf

Examenopgaven

Recente examenopgaven waarin "Schakelingen" een rol speelt (havo/vwo):
Geleidende klei (v), Schakeling van LED`s (v), Accuboormachine (h), AA-Batterijen (v), Elektrische eierkoker (h), Zonnepanelen (v), Zonvolgsysteem (v), Gekleurde LED`s (v), Elektrische doorstroomverwarmer (h), Draadbreuk (v), Wisselverwarming (h), Airbus E-fan (h), Frituurpan (h), Faradaymotor (v), Rookmelder (v), Elektronen uit metaal stoken (v), Stretchsensor (h), Davisson-Germerexperiment (v), Operatiedeken (h), Energievoorziening voor een weerstation (v), Magische lamp (h), Walstroom (h), PWM (h),

Vraag over videoles "Schakelingen"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Schakelingen

Op maandag 15 mei 2023 om 20:17 is de volgende vraag gesteld
Hoi Erik,
Ik had een algemene vraag als je het formule E=Pxt gebruikt op het examen of een toets.
Moet je eerst zeggen van P=... en t=... en daarna pas uitrekenen of mag je het formule noteren en meteen daarna invullen zonder apart alle waardes te vermelden ?
Alvast bedankt!

Erik van Munster reageerde op maandag 15 mei 2023 om 21:30
Belangrijkste is dat je aan je antwoord kan zien hoe je er aan komt. Moet duidelijk zijn welke formule je hebt gebruikt én welke getallen je hebt ingevuld.

Je mag dus ook de formule opschrijven en daarna de som met de ingevulde getallen en hoeft dus niet apart P=… en t=…. Op te schrijven. Zolang het maar duidelijk is.


Bekijk alle vragen (15)



Monika Marlissa vroeg op woensdag 3 jun 2020 om 11:57
Erik,
Het lijkt of er veel antwoorden missen bij de oefenopgaven "schakelingen". Vraag 1 en 2 helemaal, van andere vragen sommige deelvragen. Heb je voor mij de complete antwoorden?

Erik van Munster reageerde op woensdag 3 jun 2020 om 12:28
Achterin staan alleen de antwoorden van de rekenopgaven. Vandaar dat de antwoorden er niet staan. Uitgebreide uitwerkingen vind je via "Oefenen" hierboven en daarna klik je op "naar uitwerkingen". Hier staan alle antwoorden, ook van de niet-rekenvragen.

Monika Marlissa reageerde op woensdag 3 jun 2020 om 12:43
Ik snap dat tekeningen zoals van schakelingen lastig kunnen zijn in bepaalde formats. Toch is het fijn als je bij de antwoorden alle antwoorden zou vinden. Want als je het goed hebt hoef je niet meer naar de uitwerking te gaan. Nu moet je dat bij veel opdrachten wel en dat kost extra tijd, omdat je het ook maar per opdracht kunt aanklikken.
Maar wel top hoor dat ik op deze site kan oefenen, want sommige onderwerpen zijn ingewikkeld.

Erik van Munster reageerde op donderdag 4 jun 2020 om 10:15
Klopt, dat is ook de reden dat in de pdf zelf alleen de uitkomsten staan en niet de uitwerkingen. De uitwerkingen staan apart zodat er veel meer ruimte is en ook echt uitleg gegeven kan worden.


Op donderdag 16 mei 2019 om 17:45 is de volgende vraag gesteld
Hoi ik heb een vraag over een opdracht die ik tegenkwam.

Het gaat om een schakeling met Ubron=60V. Er is dan eerst een weerstand Rx (onbekend hoe groot) en dan volgt in serie een parallelschakeling (dus naast Rx komt een parallel deel). Het bovenste deel bestaat uit een weerstand van 20 en een weerstand van 10 Ohm in serie. Het onderste deel bestaat uit een weerstand van 15 en een weerstand van 30 Ohm in serie.
De bedoeling is eerst dat je van de vier weerstanden van het parallelle deel een vervangingsweerstand maakt (dus optellen hoeveel t is enzo). Het antwoord zegt dat het 18 Ohm is. Ik snap niet hoe ze hierbij komen.
Kunt u mij dit uitleggen?

Ik hoop dat mijn vraag duidelijk genoeg is (het is lastig om het zonder tekening te verwoorden) en dat u mij kunt helpen. Dank u wel alvast!

Erik van Munster reageerde op donderdag 16 mei 2019 om 18:19
--20--10--
-Rx- | | ---
--15--30--

Bedoel je dit? Zo ja:

In het blokje met 4 weerstanden staan bovenaan én onderaan de weerstanden in serie. Die tel je op:

----30----
-Rx- | | ---
----45----

Nu heb je twee weerstanden die parallel staan en dit wordt samen

1/(1/30 + 1/45) = 18 Ohm

Erik van Munster reageerde op donderdag 16 mei 2019 om 18:39
Oeps schakeling ziet er niet uit zoals ik bedoelde. Hoop dat het toch duidelijk is.

Op donderdag 16 mei 2019 om 18:42 is de volgende reactie gegeven
Ik snap het nu denk ik: je doet dus per weestand 1/R en dan voor de totale nogmaals 1/R.
Dus R1= 1/30
En R2= 1/45
En voor totaal 1/(som van R1 en R2)

Bedankt voor de snelle reactie!


Rumeysa Zulal Cakmak vroeg op woensdag 14 nov 2018 om 23:49
Beste Erik,

Hoe weet je wat voor schakelschema je moet tekenen en of die helemaal klopy.

Erik van Munster reageerde op vrijdag 16 nov 2018 om 14:46
Heb ik zo geen antwoord op. Hangt helemaal van het soort vraag af....


Luca Anna Schaefer vroeg op zondag 22 jul 2018 om 19:58
Hallo Erik,
Ik ben op zoek naar een uitleg over hoe men ampèremeter en voltmeter op de juiste manier aansluit wat betreft de min en de plus pool. Ik weet dat de ampèremeter in serie moet staan met de weerstand en de voltmeter parallel moet staan tov. de weerstand. Maar wat ik niet begrijp, is hoe men de plus en de min aansluit tussen:
a) de spanningsbron en de weerstand
b) de spanningsbron en de ampèremeter
c) de amperemeter met de weerstand
d) de voltmeter met de weerstand.
Alvast bedankt voor een uitleg!
Groetjes!

Luca Anna Schaefer reageerde op zondag 22 jul 2018 om 19:58
Oh en misschien ook nog tussen twee weerstanden. Als ze bijvoorbeeld in serie met elkaar staan.

Erik van Munster reageerde op zondag 22 jul 2018 om 20:26
De meeste moderne volt- en amperemeters doen dit automatisch: als je de plus en min andersom aansluit verschijnt er een "-" in beeld die je gewoon kunt negeren waardoor het niet uitmaakt wat je op de plus en wat op de min aansluit.

Als je tóch zeker wil weten dat je het goed aansluit moet je ervoor zorgen dat de plus van de meter wordt aangesloten op het punt dat in de schakeling het dichst bij de plus van de batterij ligt. De min van de meter op het andere punt (wat dus het dichts bij de min van de batterij ligt)

Dit geldt zowel voor volt- als voor amperemeters en zowel in serie als parallelschakelingen.


Thomas Rous vroeg op maandag 29 jan 2018 om 20:38
Beste Erik,

In eindexamensommen kom je enorm vaak het volgende tegen: 'Het punt (M) is geaard.' Wat betekent dit en wat voor invloed op een schakeling heeft het?

Ik hoor het graag!

Erik van Munster reageerde op maandag 29 jan 2018 om 21:13
"Geaard" betekent dat een punt letterlijk verbonden is met grond. Dit gebeurt bv bij bliksemafleiders waardoor de stroom direct naar of vanaf de aarde loopt waardoor het minder schade veroorzaakt.

Als je het in een opgave over schakelingen tegenkomt betekent dit dat de spanning op het geaarde punt 0 V is. Alle in de opgave voorkomende spanningen zijn dan ten opzichte van dit punt. Meestal hoef je er berekeningen verder geen rekening mee te houden omdat je toch altijd werkt met spanningsVERSCHIL tussen het ene en het andere punt.


Peter Ester vroeg op maandag 13 mrt 2017 om 19:04
Vraag 3 stelt dat wanneer er één lampje kapot is, alle lampjes uitgaan. Maar als het lampje die parallel geschakeld is kapot gaat is de stroomkring voor de in serie geschakelde lampjes toch niet per se verbroken?

Erik van Munster reageerde op maandag 13 mrt 2017 om 22:03
Je zou gelijk hebben als er een lampje parallel geschakeld zou zijn. Als deze kapot zou gaan zouden de andere lampjes inderdaad aanblijven. Maar, deze vraag gaat over de 10 lampjes uit vraag 2 die allemaal met elkaar in serie staan. Dit betekent dat als er één kapot gaat de kring onderbroken is en ze allemaal uit zullen gaan.


Enrico Berlenghi vroeg op woensdag 11 mei 2016 om 16:08
_=_=_=_=_=_ UPDATE _=_=_=_=_=_
in de nieuwe binas (6de editie) staat het allemaal in tabel 17B.

Erik van Munster reageerde op woensdag 11 mei 2016 om 19:22
Klopt. Staat in de nieuwe BINAS in 17B. Heb het hierboven bij 'Belangrijke tabellen in BINAS' aangepast.

Andere tabelwijzigingen staan allemaal op
www.natuurkundeuitgelegd.nl/binas.php


Aline de Boer vroeg op zaterdag 7 mei 2016 om 16:55
Kan ik ergens ook zien hoe lang een bepaald onderdeel duurt? Zoals 'Elektrische schakelingen'?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 7 mei 2016 om 18:00
Dag Aline,

De gemiddelde duur van een videoles is 4 minuten. Aan het aantal videolessen bij een onderwerp kun je dus ook makkelijk de duur uitrekenen. Elektrische Schakelingen heeft 19 videolessen dus duurt 4*19 = 76 min. Ongeveer een uur en een kwartier dus als je ze allemaal achter elkaar kijkt.

Maar dit zou ik niet aanraden... het is veel sneller om de samenvatting te lezen en alleen die videolessen te kijken die je nog een keer wil zien of waar je nog een keer uitleg wil.


Op maandag 25 apr 2016 om 12:33 is de volgende vraag gesteld
Deze video is goed te volgen alleen heb ik een beetje moeite om het te kunnen toepassen. Wat gebeurt er eigenlijk als je bij opdracht 14 van het HAVO 2013 tijdvak 1 examen een andere bij spijker A een spanning hebt van 1,2V en bij spijker B een spanning hebt van iets anders bijvoorbeeld 3,0. Hoe moet je dan de stroomsterkte berekenen.
Alvast bedankt!

Erik van Munster reageerde op maandag 25 apr 2016 om 16:24
Belangrijk om te weten dat je nooit een spanning hebt op een bepaald punt. Er is een spanningsVERSCHIL tussen twee punten in een schakeling. Bij deze opgave tussen spijker A en spijker B.

Als je bedoeld dat er twee batterijen zijn die tussen A en B zijn aangesloten: Dan tel je de spanningen bij elkaar op (omdat het twee batterijen in serie zijn) en is de spanning tussen A en B 4,2 V. (Eigenlijk veranderd de opgave hierdoor niet, alleen de getallen.)


Op donderdag 30 okt 2014 om 19:05 is de volgende vraag gesteld
Wat zijn de verschillen tussen parallel en in serie?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 31 okt 2014 om 08:48
Ik heb aparte videolessen "Serieschakelingen" en "Parallelschakeling", hierin wordt precies uitgelegd wat de eigenschappen zijn en dus ook wat de verschillen zijn.


Op zondag 18 mei 2014 om 11:23 is de volgende vraag gesteld
Moeten we voor het examen VWO de functies van diodes etc ook kennen? Zo ja waarvan precies?

Erik van Munster reageerde op zondag 18 mei 2014 om 13:12
Je moet wel weten wat een diode doet.

Voor uitleg over de diode:
zie videoles "Bijzondere weerstanden"

Als je een vraag krijgt waar hij bij gebruikt wordt zal hier altijd wel een uitleg bij staan om aan te geven wat precies de functie van de diode in de schakeling is.


Op zaterdag 11 jan 2014 om 17:21 is de volgende vraag gesteld
Bij vraag 3 kwam de volgende vraag bij mij naar boven: Waarom doet een snoer kerstlampjes het nog wel als er 1 lampje kapot is?

Op zaterdag 11 jan 2014 om 21:03 is de volgende reactie gegeven
Er zit iets in de lampjes dat smelt en de draadjes in het lampje met elkaar verbind net voordat het lampje kapot gaat waardoor de stroomkring niet onderbroken wordt. De rest van de lampjes blijft daardoor branden.

Erik van Munster reageerde op zaterdag 11 jan 2014 om 23:15
Of... de lampjes staan allemaal parallel aan elkaar. Als er dan een lampje doorbrandt blijft de rest doorbranden. Tegenwoordig is dit bij veel kerstboomlampjes zo. Kun je zien doordat het snoer tussen de lampjes uit twee draden bestaat.


Lisabeth Van Berkel vroeg op donderdag 12 dec 2013 om 15:17
Ik vroeg me af of u kon controleren of de onderstaande feiten juist zijn:

-de stroom gaat door een schakeling dankzij het verschil in spanning

-elektronen gaan van de min naar de plus

-en daarom gaat positieve stroom van plus naar min

Erik van Munster reageerde op donderdag 12 dec 2013 om 17:38
Klopt alledrie:

-Je hebt inderdaad een spanningsverschil nodig om elektronen te laten bewegen en stroom te laten lopen. Meestal komt dit spanningsverschil van een batterij.

-Elektronen zijn zelf negatief geladen en worden aangetrokken door de pluspool en afgestoten door de minpool. Ze bewegen dan dus inderdaad van de minpool naar de pluspool.

-Stroom is betekent verplaatsing van (positieve) lading en is dus in omgekeerde richting van de richting waarin elektronen bewegen: van plus naar min dus.


Zekar Salih vroeg op maandag 13 mei 2013 om 22:41
Moet je comperator, EN port, OF port etc kennen als in wat is de functie wanneer gebruik je die in een schakeling, want ik heb er geen filmpjes over kunnen vinden, maar dit kan aan mij liggen.

Erik van Munster reageerde op maandag 13 mei 2013 om 23:22
Dit moet je kennen voor het HAVO centraal examen, niet voor VWO. EN-poorten en OF-poorten heten ook wel "logische poorten". Er is een aparte videoles die hierover gaat (bij Digitale Signaalverwerking). Hier staat ook een videoles over de Comperator.

Zekar Salih reageerde op maandag 13 mei 2013 om 23:36
Oke dankuwel! ik ging een examen van 2006 vwo oefenen daar stond dat wel in, maar wellicht omdat het een oude versie is.