Inloggen

Telescopen

Telescopen worden door astronomen gebruikt om meer te weten te komen over het heelal. Behalve naar zichtbaar licht wordt ook gekeken naar andere soorten straling: Radiostraling, infrarood, UV-straling, röntgenstraling en gammastraling. Elke soort straling stelt andere eisen aan een telescoop en de meest gunstige plaats om een telescoop neer te zetten verschilt ook voor de verschillende soorten straling. De dampkring, of atmosfeer, speelt hierin een grote rol. Sommige soorten straling worden namelijk tegengehouden door de atmosfeer, anderen niet. Sommige stralingsoorten, zoals röntgen en gammastraling kunnen alleen buiten de damprkring door ruimtetelescopen worden waargenomen. In deze video uitleg hierover.
FAQ
2 1842
0:00 Start
0:15 Dampkring
0:26 Soorten straling
0:41 Gamma, röntgen, UV
1:17 Zichtbaar licht
2:10 Infrarood (IR)
2:52 Radiostraling
3:20 Samenvatting

Voorkennis

Elektromagnetisch spectrum

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Telescopen" hoort bij:

HAVO:       Centraal examen 2024 (CE)
VWO: : Centraal examen 2024 (CE)


Test jezelf - "Telescopen"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
Welke van de volgende stralingsoorten komt niet door de dampkring heen?

Wat voor soort straling is ook vanuit nederland altijd goed waarneembaar?

Welke van onderstaande plaatsen is het meest geschikt voor een sterrenwacht voor zichtbaar licht?

radiostraling
gammastraling
zichtbaar licht
radiostraling
gammastraling
zichtbaar licht
woestijn
bergtop
bergtop in woestijn


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel zonnestelsel & heelal vind je in:
FotonZonnestelselHeelalHAVO.pdf
FotonSterrenStralingVWO.pdf

Examenopgaven

Recente examenopgaven waarin "Telescopen" een rol speelt (havo/vwo):
Kosmische explosie (h),

Vraag over videoles "Telescopen"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Telescopen

Op woensdag 3 nov 2021 om 15:11 is de volgende vraag gesteld
Hoi Erik,

Telescopen hebben wel last van licht en luchtvervuiling, maar een radiotelescoop heeft dat niet. Waardoor komt dat?

Groetjes

Erik van Munster reageerde op woensdag 3 nov 2021 om 16:19
Omdat radiostraling dwars door wolken en vervuiling heen gaat. Daarom kun je met radiotelescopen door wolken "heen kijken".


Bekijk alle vragen (2)



Jouke van Riel vroeg op zaterdag 21 mrt 2015 om 20:26
Hallo Erik,

Zou je het volgende voor me kunnen ophelderen.
Uit de videoles begrijp ik dat Gamma, Röntgen en UV niet door de dampkring heen komen.
Ik dacht dat Gamma en Röntgen vanuit het heelal een bijdrage leveren aan de achtergrondstraling en UV is toch de straling waar we bruin van worden.
Wat zie ik hier over het hoofd?

Dank je wel,

jouke

Erik van Munster reageerde op zaterdag 21 mrt 2015 om 21:34
UV straling bestaat uit verschillende golflengten. De UV-straling die in de buurt van het zichtbaar licht zit (het nabije UV) komt nog wel wat door de dampkring heen (hierdoor wordt je bruin). De straling die verder weg zit (het verre UV) komt er nauwelijks doorheen. Al met al wordt het overgrote deel van de UV-straling tegengehouden en kun je dus geen UV-telescoop op aarde gebruiken.

De achtergrondstraling uit het heelal zit juist aan de andere kant van het spectrum: Dit is radiostraling.