Inloggen

Grootheden & eenheden

Grootheden en eenheden spelen een belangrijke rol in de natuurkunde. Ze komen terug in alle onderwerpen van natuurkunde en in de formules die hierbij horen. In het kort: Een grootheid is iets wat je kunt meten, zoals lengte of massa, een eenheid is een afgesproken hoeveelheid, zoals meter, kilogram, seconde. Deze afspraken bij elkaar worden ook wel het SI-stelsel genoemd (Système International). In deze videoles wordt uitgelegd wat grootheden en eenheden precies zijn, wat hun symbolen zijn, wat het verschil is tussen een grondeenheid (ook wel basiseenheid) en een afgeleide eenheid, en hoe je afgeleide eenheiden kunt herleiden tot basiseenheden.
FAQ
21 2167
0:00 Start
0:29 Definities
0:55 Voorbeelden
1:40 Notatie
3:04 SI-eenheden
3:20 Grond- en afgeleide eenheden
4:24 Voorbeeld afgeleide eenheid
5:24 Binastabel
6:07 Samenvatting

BINAS

Belangrijke tabel(len) in Binas: 3,4

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Grootheden & eenheden" hoort bij:

HAVO:       Centraal examen 2024 (CE)
VWO: : Centraal examen 2024 (CE)


Test jezelf - "Grootheden & eenheden"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
Welke van de volgende eenheden is géén grondeenheid.

Waar staat SI voor?

De eenheid van kracht (Newton) is een afgeleide eenheid. Waar staat de eenheid 'Newton' voor?

meter (m)
volt (V)
ampère (A)
Significantie Index
Serial Interface
Système International
kg·m·s-2
kg·m
kg·s·m-1


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel algemeen vind je in:
FotonAlgemeenHAVO.pdf
FotonAlgemeenVWO.pdf

Examenopgaven

Recente examenopgaven waarin "Grootheden & eenheden" een rol speelt (havo/vwo):
Treinwielen (v), Mondharp (h), Beker van Lycurgus (v), Sprong van Luke Aikins (h), Alfanuclidetherapie (v), Airbus E-fan (h), Uitrijden van een auto (v),

Vraag over videoles "Grootheden & eenheden"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Grootheden & eenheden

Op dinsdag 12 mrt 2024 om 10:51 is de volgende vraag gesteld
Goedemorgen meneer.
Heeft u ook video over formules afleiden?

Alvast bedankt

Erik van Munster reageerde op dinsdag 12 mrt 2024 om 10:59
Nee, helaas. Er is niet “een manier” voor formules afleiden en geen recept dat je altijd kunt gebruiken. Is ook eigenlijk meer wiskunde dan natuurkunde.


Bekijk alle vragen (21)



Op zondag 3 jul 2022 om 18:01 is de volgende vraag gesteld
Zijn er afspraken over hoe precies je een constante in moet voeren? c = 299 792 458ms-1 maar moet je dan ook altijd die 9 cijfers allemaal hebben?

Erik van Munster reageerde op zondag 3 jul 2022 om 21:43
Hangt af van het aantal significante cijfers waarop je je eindantwoord uiteindelijk moet afronden. Als je zorgt dat je minstens één significant cijfer méér gebruikt dan waarop je uiteindelijk afrondt is dit nauwkeurig genoeg.

Als je je eindantwoord bv op twee cijfer afrondt zou je dus 3,00*10^8 mogen gebruiken als lichtsnelheid. Je hoeft dus niet perse alle 9 cijfers zoals ze in Binas staan in te voeren.


Janine van der Plas vroeg op maandag 11 nov 2019 om 20:56
Waarom de -2 bij de sec in de eenheid van Newton? is het dan eigenlijk kg.m. centi sec?

Erik van Munster reageerde op dinsdag 12 nov 2019 om 07:04
x tot de macht min twee betekent:
1 gedeeld door x^2

kg m s^-2 betekent dus kg m / s^2

Of in woorden: kilogram-meter-per-seconde-kwadraat.


Op zaterdag 20 apr 2019 om 11:31 is de volgende vraag gesteld
Beste Erik, hoe werkt de e-toets op de rekenmachine? In een opdracht staat
A(t)= A(0) * e^- labda*t. Als ik dan A(t)= A(0) * e^- 6.48*2 in tik krijg ik error. Als ik voor e= 2,7183 in tik (A(t)= A(0) * 2,7183^- 6.48*2) werkt het wel... Alvast bedankt!

Erik van Munster reageerde op zaterdag 20 apr 2019 om 16:24
Op de Casio fx-82MS zit een knopje waarboven staat [e^x]. Dit doet je door [shift][ln] te doen. Je typt dus in

Je typt dus [shift] [ln] [(-)] 6.48 * 2


Rumeysa Zulal Cakmak vroeg op zaterdag 16 feb 2019 om 22:00
Beste Erik,

Ik weet dat het geen vraag over natuurkunde is, maar ik dacht dat je misschien het antwoord weet. Weet je misschien of een vanderwaalsbrug of waterstofbrug sterker is?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 16 feb 2019 om 22:30
Nee sorry, dat is eigenlijk scheikunde en dat is niet mijn vak.

Als je het echt zeker wil weten kun je het beter aan je scheikundeleraar vragen.


Jada El Wanni vroeg op maandag 7 jan 2019 om 21:04
Beste Erik,

Heeft u misschien ook een filmpje waarin uitgelegd word hoe je formules omzet? Ik heb daar heel veel moeite mee en dat is vaak de reden waarom een antwoord fout is. Ik heb het dan met name over formules met 4 of meer variabelen.

Alvast bedankt

Erik van Munster reageerde op dinsdag 8 jan 2019 om 11:10
Het omschrijven van formules is eigenlijk wiskunde en geen natuurkunde. Als je er moeite mee hebt zou ik even kijken bij de oefenopgave (via "oefenen" in het menu hierboven). In het hoofdstuk "Algemeen" staat een opgave over hoe je een formule omschrijft. Gaat ook over formules met meer dan 3 variabelen. Uitwerkingen met stap-voor-stap uitleg staan ook op de site.

Bij VWO-Algemeen is het opgave 20
Bij HAVO-Algemeen is het opgave 22


Ursula Blaauboer vroeg op maandag 26 nov 2018 om 13:44
Bedankt voor uw reactie.
Maar ik heb opgaven met *mare* en *dare* omterekenen, niet are.

Erik van Munster reageerde op dinsdag 27 nov 2018 om 13:54
Maakt eigenlijk niet uit over welke eenheid het gaat bij het omrekenen. Het gaat om het omrekenen van milli (m) naar deci (d).

Ik vind het zelf altijd het makkelijkst voor te stellen door te denken dat het om mm en dm gaat. Dan kun je je ook makkelijker voorstellen dat er 100 mm in een dm passen.


Ursula Blaauboer vroeg op maandag 26 nov 2018 om 10:40
Beste Erik,
kunt u mij uitleggen hoe reken je iets naar mare en dare?
alvast bedankt

Erik van Munster reageerde op maandag 26 nov 2018 om 11:41
Op dezelfde manier als andere omrekenopgave. 'm'betekent milli (duizendste) en 'd' betekent deci (tiende). Er gaan dus 100 milliare in één deciare.

Eigenlijk net zoals er 100 mm in één decimeter gaan.


Ursula Blaauboer vroeg op zondag 25 nov 2018 om 15:16
Beste Erik,
Klopt dit?
7,5x10-2 dare=7,5 mare?
1,25x10 tot 2dare=1,25 daare?
Kunt u mij dit uitlegen?
alvast bedankt.

Erik van Munster reageerde op maandag 26 nov 2018 om 11:46
Are wordt gebruikt om oppervlakte van grond mee aan te geven. In BINAS tabel 5 kun je vinden dan een are 100 vierkante meter is.

Maar... de eenheid 'are' zul je bij natuurkundeopgave waarschijnlijk niet tegenkomen. Heb het zelf in ieder geval nog nooit gezien.


Ursula Blaauboer vroeg op zondag 25 nov 2018 om 15:03
Beste Erik,
Klopt het dat:
1 hm2=daare
1dam2=are (dare)
1m2=care(mare)?en wat is uare en nare?

Ursula Blaauboer reageerde op maandag 26 nov 2018 om 13:43
Beste Erik,
Bedankt voor u uitleg. Maar ik heb opgaven met *mare* en *dare* geen are


Ursula Blaauboer vroeg op woensdag 31 okt 2018 om 20:08
Beste Erik,
Kunt u mij uitleggen hoe ik de som 8,2x10tot(-2) (opgeschreven als macht) hl=...dm3 uitleggen?
Alvast bedankt.

Erik van Munster reageerde op woensdag 31 okt 2018 om 20:28
Je moet hiervoor eerst even bedenken wat hl en dm3 betekenen:

Een hectoliter (hl) is 100 liter. Een dm3 is hetzelfde als een liter.

De vraag is dan dus:

Hoeveel liter is 8,2*10^-2 hl?

Dit is 8,2*10^-2 * 100 = 8,2 liter

Dus... 8,2 dm3


Rozemarijn Bouma vroeg op dinsdag 23 okt 2018 om 10:14
Vroeger mocht ik de notatie m/s gebruiken. Soms moest ik dan in een uitwe4king bijvoorbeeld het tussenstapje 3m/4s opschrijven. Nu moet ik ms(-1) gebruiken. Hoe moet ik dan het tussenstapje opschrijven? 3m3s(-1)?

Erik van Munster reageerde op dinsdag 23 okt 2018 om 13:52
Ik zou gewoon 3m / 4s blijven gebruiken. Er is ook niks fout aan m/s hoor. Het is alleen zo dat je moet weten wat ms^-1 betekent omdat je het soms tegenkomt (zoals in BINAS).


Ursula Blaauboer vroeg op zaterdag 13 okt 2018 om 17:51
Beste Erick,
Bedankt voor je reactie.
Kunt u me nog uitleggen wat is hier zo belangerijk bij :Tk=Tc +273
en Tc=Tk-273. Dit heeft te maken met de temperatuur. Maar is dit een regel dat Temperatuur Kelvin= Temperatuur Celsius +273 en andersom. En waar kan ik deze regels/informatie toepassen?
Alvast bedankt.

Erik van Munster reageerde op zaterdag 13 okt 2018 om 21:35
Ja dat klopt. Dat is de regel voor het omrekenen van temperaturen in Kelvin (K) naar graden Celcius (oC) en andersom.

In natuurkundeformules gebruik je temperatuur in Kelvin en als je de temparatuur in Celcius als gegeven hebt gebruik je deze regel om het eerst om te rekenen naar Kelvin.

Stel de temperatuur is 20 graad Celcius en je moet de temperatuur in een formule invullen, dan vul je in T = 293 K.


Ursula Blaauboer vroeg op zaterdag 13 okt 2018 om 14:35
Beste Erick,
Kunt u mijn uitleggen waarom de grootheid 'oppervlakte' afgeleid is van de basis grootheden en eenheden?
en wat is belangrijk bij Tk=Tc +273
en Tc=Tk-273
groetjes, Ursula.

Erik van Munster reageerde op zaterdag 13 okt 2018 om 17:23
Basiseenheden zijn oa meter, seconde, kilogram, kelvin en ampere (zie binastabel 3b)

Alle andere eenheden zijn daarvan afgeleid. Oppervlakte is bv vierkante meter (m^2).


Ursula Blaauboer vroeg op zaterdag 13 okt 2018 om 14:05
Beste Eric,
Ik weet dat 'lengte, massa, temperatuur, tijd, stroomsterkte, weerstand energie en kracht de grootheden zijn. Ik ken ook de bijbehorende eenheden. Maar er zijn nog andere belangrijke grootheden en eenheden. Kunt u mijn vertellen welke dat zijn?
Alvast bedankt.
groetjes, Ursula.

Erik van Munster reageerde op zaterdag 13 okt 2018 om 17:26
Alle eenheden kun je vinden in Binas tabel 4. Hier kun je ook vinden van welke basiseenheden ze zijn afgeleid. Je hoeft ze dus niet uit je hoofd te kennen want je kunt het altijd opzoeken.

De belangrijkste hiervan kom je vanzelf tegen en weet je op een gegeven moment waarschijnlijk wel.


Op zaterdag 26 mei 2018 om 16:23 is de volgende vraag gesteld
Hoi Erik,
Heel veel bedankt voor deze website en de goede uitleg. Zonder u had ik misschien mijn CCVN tentamen niet gehaald.
Groet!

Erik van Munster reageerde op zaterdag 26 mei 2018 om 16:43
Dank voor je berichtje. Altijd fijn om te horen. Ben blij dat ik je heb kunnen helpen...

Erik


Op woensdag 28 sep 2016 om 16:38 is de volgende vraag gesteld
Hallo,
Zou u ook uit kunnen leggen wat een formulegrootheid is?

Groet!

Erik van Munster reageerde op woensdag 28 sep 2016 om 20:13
Formulegrootheid is niet een woord met een speciale betekenis. Ik denk dat er gewoon de grootheid mee bedoeld wordt die in een bepaalde formule voorkomt.

(Als je het woord tegen bent gekomen in een opgave kun je me ook de opgave per mail sturen. Misschien wordt uit de opgave zelf duidelijk wat ze precies met het woord bedoelen)


Op dinsdag 1 dec 2015 om 21:52 is de volgende vraag gesteld
de eenheid van kracht is N = m.kg.s^(-2). Hoe moet ik dit laatste zien? seconde gedeeld door 10 tot de 2e? dus seconde gedeeld door honderd?

Erik van Munster reageerde op dinsdag 1 dec 2015 om 22:15
Nee hoor, er staat geen 10 bij.

s^-2 betekent 1/s^2 of, als je het in woorden wil zeggen "per seconde in het kwadraat".

Newton betekent hetzelfde als "kilogram meter per seconde in het kwadraat"


Op zondag 15 nov 2015 om 18:31 is de volgende vraag gesteld
Beste,

Heeft u toevallig ook uitleg over biofysica? We krijgen het niet op het centraal examen, maar wel voor ons schoolexamen.

Groet!

Erik van Munster reageerde op zondag 15 nov 2015 om 19:20
Biofysica is op scholen een keuzeonderwerp en er bestaat geen officiele omschrijving waar het precies over moet gaan. Dit mag iedere school zelf kiezen. Het kan over lichaamstemperatuur gaan of over de lens in het oog, of de bloeddruk of over elektrische signalen in de hetsenen of over spierkracht. Kortom: onmogelijk om uitleg te geven omdat iedere school weer iets anders behandeld.

Mocht je ergens mee vastlopen kun je me wel mailen, hoor.


Lianne Kooij vroeg op maandag 6 okt 2014 om 21:03
Goedenavond,

Ik vraag me af bij de test jezelf vraag 1, waarom is Volt geen grondeenheid? Terwijl bij Ampère er 1 ampère stroomt als er een lading van 1 Coulomb wordt getransporteerd gedurende 1 seconde. Je leidt hem dan toch af met andere eenheden?

Bedankt alvast!

Erik van Munster reageerde op maandag 6 okt 2014 om 21:23
Volt is de hoeveelheid energie per lading dus J/C. Volt is dus afgeleid. Coulomb is de hoeveelheid lading die zich verplaatst als er 1 seconde lang een stroom loopt van 1 ampere. Coulomb is dus afgeleid van de seconde en de ampere. Het heeft met geschiedenis te maken dat is afgesproken om de Ampere als grondeenheid te nemen en niet de Coulomb.

Lianne Kooij reageerde op maandag 6 okt 2014 om 21:29
Helder! Bedankt


Op woensdag 15 jan 2014 om 13:47 is de volgende vraag gesteld
Hallo,

Voor welke grootheid staat "k" in de formule : Flucht = k * v^2 ?

Alvast bedankt!

Erik van Munster reageerde op woensdag 15 jan 2014 om 13:55
In de formule staat:

"De luchtwrijving (Flucht) is evenredig met het kwadraat van de snelheid (v^2)".

'k' is hier gewoon de naam die aan de constante gegeven is die je nodig hebt om Flucht te kunnen bepalen uit de snelheid.

k is hier dus niet iets wat je je makkelijk kunt voorstellen (zoals lengte, massa of tijdsduur) maar een constante.

Als je meer wil weten over deze constante: Zie de videoles "Luchtwrijving" onder het kopje "krachten"