Schadelijkheid & dosisequivalent

Op maandag 18 nov 2019 om 20:58 is de volgende vraag gesteld
In het filmpje wordt gesproken over Q, maar mijn leerboek spreekt over Wr. Klopt Q nog omdat de weegfactor (Wr) 20 voor alfa 1 voor beta en gamma. Welke is nu de officiële?

Erik van Munster reageerde op dinsdag 19 nov 2019 om 00:42
Klopt, tegenwoordig wordt de weegfactor aangeduid met het symbool Wr (en vroeger met Q). Maar de betekenis is hetzelfde. Inderdaad een factor 20 voor alfastraling en 1 voor beta en gamma.

Shirley Bao vroeg op zondag 23 jun 2019 om 19:14
beste erik,
ik heb geleerd dat E = wr*D, E is de dosisequivalent. En H staat voor de effectieve equivalent.
klopt dat

Erik van Munster reageerde op zondag 23 jun 2019 om 19:51
Niet helemaal. Ik hou me bij op natuurkundeuitgelegd zoveel mogelijk aan de symbolen zoals ze ook in binas staan. Dit is namelijk hoe je ze ook in (examen)vragen zal tegenkomen. De formule voor dosisequivalent is

H= wr*D

H=dosisequivalent (Sv)
Wr=weegfactor
D=dosis (Gray)

De dosis (D) is gelijk aan E/m met

E=geabsorbeerde energie (J)
m=massa (kg)

Als je de formules combineert krijg je

H=wr*E/m

Op zondag 2 jun 2019 om 22:26 is de volgende vraag gesteld
Beste erik,
Als formule heb ik geleerd H=wr*wt*D. Waarom heeft u de wt weggelaten

Erik van Munster reageerde op maandag 3 jun 2019 om 23:08
H=wr*D is de formule zoals deze in Binas staat (35-E3) en zoals je hem volgens de officiele examenstof moet kennen, vandaar.

(Wt is de weegfactor voor weefsels. Als je deze nodig hebt kun je deze vinden in Binas tabel 27-D3 linkerkolom. De rechterkolom is wr)

Anouk Herbers vroeg op woensdag 3 apr 2019 om 22:11
Beste Erik,
Bij het voorbereiden van het tentamen kom ik steeds niet uit de volgende vraag:

"Als je een bron met een pincet van 12 cm lengte vastpakt in plaats van met je blote handen (waarbij de afstand tussen de bron en je handen ongeveer 0,5 nm is), is de afstand …. maal zo groot en is de stralingsbelasting voor je handen dus …….. maal zo klein."

Alvast bedankt!

Groetjes :)

Erik van Munster reageerde op donderdag 4 apr 2019 om 11:40
Uit de kwadratenwet (je vorige vraag) volgt dat als de afstand x keer zo groot is, dat de intensiteit x^2 keer zo klein wordt. Je rekent dus eerst uit hoeveel keer GROTER de afstand wordt. Dit kwadrateer je en dit is hoeveel keer KLEINER de intensiteit en dus de stralingsbelasting wordt.

Maar misschien moet je ook nog rekening mee houden dat er door de grotere afstand ook meer straling wordt geabsorbeerd door de lucht. Hier moet je wel wat meer gegevens voor hebben (bv wat voor soort straling het is).

Daphne de Vos vroeg op dinsdag 19 jun 2018 om 21:36
Hoi Erik,

Mijn natuurkunde docent heeft mij een eindexamenvraag gestuurd, maar zonder de antwoorden. Ik kom niet uit het antwoord van opgave 19. Zou u hem misschien kunnen uitleggen? Ik heb namelijk het idee dat ik met niets naar de E kan rekenen.

OPGAVE 19
De radumbevattende verf werd door jonge meisjes met een penseel op de wijzers van een horloge gebracht. Met de mond werden de haartjes van het penseel tot een puntje gezogen. Daarbij kwam iedere keer een hele kleine hoeveelheid radiumverf via het speeksel in de maag terecht. Neem aan dat daardoor in een bepaalde periode gemiddeld 1,0 microgram radium-226 de maag met een massa van 2,5 kg bestraalde.
De activiteit van 1,0 gram radium is 3,7*10^10 Bq.
De toegestane equivalente dosis voor de maag bedraagt 0,2 mSv per jaar.

- Hierin is Q 20

Bereken eerst de H die de maag voor de alfa-straling van 1,0 microgram radium-226 in 1 uur ontvangt.

G

Erik van Munster reageerde op woensdag 20 jun 2018 om 08:48
Ik zal je een beetje op weg helpen. Je hebt inderdaad de totale geabsobeerde energie (E) nodig.

Je kunt in BINAS tabel 25 opzoeken en omrekenen naar Joule wat de energie is van één alfadeeltje uitgezonden door Ra-226. Voor de totale E moet je dan nog weten hoeveel deeltjes er in 1 uur worden uitgezonden.

Dit kun je doen met de activiteit. Activiteit betekent namelijk hoeveel deeltjes per seconde. Als je de activiteit keer 3600 doet weet je dus het aantal deeltjes per seconde. Uit de gegevens in de vraag kun je er wel achter komen wat de activiteit is van 1,0 microgram.

Hopelijk lukt het hiermee...

Hanza Bokzini vroeg op zondag 21 mei 2017 om 14:31
Hallo Erik,

staat het ook nog ergens in Binas dat 1MeV gelijk is aan 1,602*10^-13 J?
Dan hoef ik het niet te onthouden haha.

Mvg,
Hamza

Erik van Munster reageerde op zondag 21 mei 2017 om 14:44
Zeker. In BINAS tabel 5 kun je vinden hoe je elektronvolt omrekent naar Joule en dat M voor '"mega" staat en 10^6 betekent kun je vinden in tabel 2. Zou natuurlijk mooi zijn als je het uit je hoofd wist maar het staat dus ook in BINAS, hoor.

Op donderdag 10 mrt 2016 om 18:14 is de volgende vraag gesteld
Hoi Erik
Bij het omrekenen kom ik uit op een verval
E=0.6x10^6 eV x 1.602x10^-19 (Nieuwe Binas 5)
E=9.612x10^-14 J.
waar zit mijn fout

groet,

Erik van Munster reageerde op vrijdag 11 mrt 2016 om 09:08
Je doet het prima hoor. Antwoord moet inderdaad zijn 9,612x10^-14 J. In het filmpje staat het fout.

(zie ook de reactie van Abel hieronder)

Akshay Baldan vroeg op maandag 30 dec 2013 om 21:05
Hoe ga je van MeV naar Joule ? u ging mij iets te snel bij dat rekenvoorbeeld.

Op maandag 30 dec 2013 om 21:07 is de volgende reactie gegeven
ooh laat maar ik weet het al

Erik van Munster reageerde op maandag 30 dec 2013 om 21:31
(ook voor andere bezoekers nog even)

1 MeV = 1,602*10^-13 Joule

en andersom:

1 Joule = 6,242*10^12 MeV

(kijk ook naar de videoles "ElektronVolt". 1 eV = 1,602*10^-19 Joule . MeV betekent "Mega-ElektronVolt". Er komt vanwege het "Mega" dus nog een factor 10^6 bij dus kom je op 1,602*10^-13 Joule)

Op zaterdag 20 jul 2013 om 16:46 is de volgende vraag gesteld
Maar moet je die formule wel uit je hoofd kennen?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 20 jul 2013 om 20:35
Nee, de formule wordt er in de opgave gewoon bijgegeven. Je hoeft hem dus niet uit je hoofd te leren maar je moet hem wel kunnen toepassen. Eigenlijk hetzelfde als de formules die wel in BINAS staan dus.

Abel Boeschoten vroeg op donderdag 20 jun 2013 om 22:06
hoi Erik,
ik zie hier als antwoord staan 9,6 x 10^-14 .
maar in het filmpje staat 9,6 x 10^-13 .
als ik het zelf uitreken krijg ik ook ^-14.
is het nou ^-13 of ^-14?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 21 jun 2013 om 10:32
Hoi Abel,

Het moet zijn 9,6^-14 J (in het filmpje doe ik het fout).

Elaha Yousufzai vroeg op vrijdag 3 mei 2013 om 12:51
Hallo meneer, wij komen bij de berekening uit op 1.9224* 10^-9. wat doen wij fout?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 3 mei 2013 om 14:05
Hoi Elaha,

Dan moet ik je berekening even zien. Ik kan alleen aan de uitkomst niet zien wat er niet klopt. Wat vind je voor

*Energie per verval?
*Energie per seconde?
*Geabsorbeerde energie?

Elaha Yousufzai reageerde op vrijdag 3 mei 2013 om 15:08
Sorry wij hadden een rekenfout gemaakt, nu kom ik wel goed uit. Trouwens we hebben veel baat bij uw video's. Bedankt!

Basma Alchalgie vroeg op maandag 11 mrt 2013 om 22:30
Hoe reken je bijvoorbeeld 0,60MeV naar (J)?

Erik van Munster reageerde op dinsdag 12 mrt 2013 om 11:14
Dag Basma,

Omrekenen van eV naar Joule:
Maal 1,602*10^-19

Omrekenen van Joule naar eV:
Delen door 1,602*10^-19

Hier is het dus 0,60*10^6 * 1,602*10^-19 = 9,6*10^-14 J

Meer informatie kun je vinden in de videoles "Elektronvolt"

Op zaterdag 2 feb 2013 om 16:20 is de volgende vraag gesteld
Staat de weegfactor Q in BINAS?

Erik van Munster reageerde op zaterdag 2 feb 2013 om 17:29
Nee, de weegfactor staat niet in BINAS, en ook de formule om dosisequivalent te berekenen niet.

Hanza Bokzini reageerde op zondag 21 mei 2017 om 14:33
Als je de nieuwe Binas hebt, dan staat hij in tabel 27D3. Misschien helpt dat je.

Melanie Koppenaal vroeg op zondag 20 mei 2012 om 11:20
Hallo meneer,
Mijn vraag is: hoe reken je Eabs uit? of moet deze gegeven zijn? Alvast bedankt

Erik van Munster reageerde op zondag 20 mei 2012 om 12:51
De geabsorbeerde energie (Eabs) is soms gegeven in een vraag. Anders kun je hem berekenen uit het aantal kernen wat vervalt en de energie per vervallen kern. Deze energie kun je of uit BINAS tabel 25 halen of uitrekenen uit het massaverschil. Je moet wel oppassen dat niet alle energie geabsorbeerd wordt. In de praktijk zal bijvoorbeeld energie van gammastraling meestal niet geabsorbeerd worden door het grote doordringende vermogen.