Inloggen

Schuifweerstand

Een schuifweerstand is een weerstand die door het verschuiven van een van de contacten, het schuifcontact, een variable waarde krijgt. Een andere naam voor een schuifweerstand is potmeter of potentiometer. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt in volumeknoppen in radio's en knoppen in lichtdimmers. Eigenlijk overal waarbij in een elektrisch apparaat iets geregeld of ingesteld kan worden. In deze videoles wordt uitgelegd hoe de schuifweerstand werkt en hoe deze binnen een schakeling gebruikt kan worden om stroom en spanning te regelen.
FAQ
7 3909
0:00 Start
0:09 Wat is een schuifweerstand?
0:25 Schuifweerstand in schakeling
1:32 3 aansluitingen
2:23 Schuifweerstand in de praktijk
3:06 Samenvatting

Voorkennis

Stroom, spanning, weerstand, vervangingsweerstand

Moet ik dit kennen?

De stof in videoles "Schuifweerstand" hoort bij:

HAVO:       Centraal examen 2024 (CE)
VWO: : Centraal examen 2024 (CE)


Test jezelf - "Schuifweerstand"

Maak onderstaande meerkeuzevragen, klik op 'nakijken' en je weet meteen de uitslag. Als je één of meer vragen fout hebt moet je de videoles nog maar eens bekijken.
Vraag 1
Vraag 2
Vraag 3
Hoeveel aansluitpunten heeft een schuifweerstand?

Een schuifweerstand van 200 Ω wordt gebruikt als variable weerstand door het schuifcontact en één van de aansluitingen aan te sluiten. Om hem in te stellen op 50 Ω moet de schuif op … van de lengte (gerekend vanaf de aangesloten kant ) staan.

Wat is de weerstand tussen het schuifcontact en de niet-aangesloten aansluiting van de schuifweerstand uit de vorige vraag?

2
3
4
25%
50%
75%
0 Ω
150 Ω
200 Ω


Extra oefenmateriaal?

Oefenopgaven over het onderdeel elektrische schakelingen vind je in:
FotonElektrischeSchakelingenHAVO.pdf
FotonElektrischeSchakelingenVWO.pdf

Vraag over videoles "Schuifweerstand"?


    Hou mijn naam verborgen

Eerder gestelde vragen | Schuifweerstand

Monika Marlissa vroeg op woensdag 3 jun 2020 om 11:45
Vraag 1 van de quiz: In de uitleg is er bij de eerste twee schuifweerstanden toch maar sprake van 2 aansluitingen?

Erik van Munster reageerde op donderdag 4 jun 2020 om 10:11
Ja dat klopt, In de videoles worden in de voorbeelden niet alle aansluitingen gebruikt. Maar de schuifweerstand zelf heeft er 3.


Bekijk alle vragen (7)



Monika Marlissa vroeg op woensdag 3 jun 2020 om 11:23
Waarom verandert bij de schuifweerstand (vb op 2.41 min) de richting van de stroom (pijl)? Ik heb dit vaker gezien en begrijp dit niet.

Erik van Munster reageerde op woensdag 3 jun 2020 om 12:17
Het pijltje dat je ziet staan is NIET de stroomrichting. Het is letterlijk een afbeelding van het contactje dat langs de binnenkant van de rondgebogen weerstand schuift. De stroom loopt door dit contactje heen.

De richting van de stroom kun je (zoals altijd) uitvinden door te kijken waar de pluspool en de minpool van de batterij zitten. In het voorbeeld op 2:41 loopt de stroom dus van de pluspool door het lampje omhoog naar de gebogen weerstand, loopt daarna door een deel van de weerstand tót het contactje (pijltje) en loopt daarna weer naar beneden naar de minpool van de batterij.


Op vrijdag 20 jul 2018 om 11:50 is de volgende vraag gesteld
Kan het lampje dat in de eerste schakeling is aangesloten op de schuifweerstand worden gezien als parallel hierop aangesloten of in serie? Want betekent een grotere waarde voor de schuifweerstand dan dat er iets met de spanning door het lampje verandert (dus dan zijn ze in serie geschakeld, toch?) of dat er iets met de stroomsterkte verandert (dan zouden ze parallel geschakeld zijn)?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 20 jul 2018 om 15:22
Een schuifweerstand moet je eigenlijk zien als twee weerstanden. Het lampje staat parallel aan één van deze twee weerstanden. De spanning over het lampje is hetzelfde als de spanning over de deelweerstand waar het lampje parallel aan staat.

De spanning van de batterij wordt door de schuifweerstand in tweeen gedeeld. Als de schuif precies in het midden staat zijn dit twee gelijke delen en is de spanning 50% van de batterijspanning maar als de schuif ergens anders staat is het geen 50% maar iets anders.
Zo kun je met de positie van de schuif de spanning over iets instellen.

Het gaat niet om de waarde van de schuifweerstand zelf maar om hoe de twee weerstanden verdeeld zijn.

Op vrijdag 20 jul 2018 om 16:34 is de volgende reactie gegeven
Dus als de schuifweerstand is ingesteld op 0 dan loopt er ook door het lampje geen spanning?

Erik van Munster reageerde op vrijdag 20 jul 2018 om 19:04
Als de schuifweerstand op 0 staat (dwz als de schuif helemaal aan de kant staat die aan de minpool van de batterij vast zit) dan is de spanning over het lampje 0 V. Er loopt dan dusbookbgeen stroom door het lampje.


Op vrijdag 9 mrt 2018 om 20:42 is de volgende vraag gesteld
Beste Erik,

Hoe kan er kortsluiting ontstaan wanneer je geen extra weerstand in de schakeling met de schuifweerstand opneemt? En hoe verwacht je dat de stroomsterkte door en de spanning over de weerstand veranderen wanneer je de schuif van de schuifweerstand verplaast?
Trouwens kan je de totale weerstand van de schuifweerstand bepalen zonder de stroommeter en spanningsmeter op de schuifweerstand aan te sluiten?

Ik hoor graag van u.

Erik van Munster reageerde op vrijdag 9 mrt 2018 om 22:14
Over je eerste vraag: Bij een schuifweerstand met alleen een batterij in een gesloten stroomkring ontstaat er kortsluiting als je de schuifweerstand naar 0 Ω draait.

Voor je tweede vraag: Dit hangt er van of in welke schakeling de schuifweerstand is opgenomen en welke stroom en spanning je precies bedoelt.

De totale weerstand van een schuifweerstand kun je berekenen als je de stroom en spanning weet. Soms hoef je deze niet apart te meten maar kun je ze afleiden uit andere gegevens. Ook hiervoor geldt: Hangt helemaal van de schakeling af en welke gegevens je verder hebt.


Op dinsdag 31 okt 2017 om 23:00 is de volgende vraag gesteld
Heeft u ook een filmpje over een draaweerstand?

Zeliha Gocmen reageerde op dinsdag 31 okt 2017 om 23:00
Draaiweerstand*

Erik van Munster reageerde op dinsdag 31 okt 2017 om 23:05
Bedoel je misschien "draadweerstand"? Zo ja: zie de videoles over soortelijke weerstand.


Danielle van Rootselaar vroeg op zondag 11 dec 2016 om 12:58
Bij de eerste vraag van de 'Test jezelf' is het antwoord dat de schuifweerstand 3 aansluitingen heeft, maar bij het eerst voorbeeld in het filmpje zijn er toch maar 2 aansluitingen ?

Erik van Munster reageerde op zondag 11 dec 2016 om 13:15
Dag Danielle,

Een schuifweerstand heeft 3 aansluitingen maar deze hoef je niet altijd te gebruiken.

Als je hem als spanningsdeler gebruikt moet je alledrie de aansluitingen gebruiken.

Als je hem als variabele weerstand gebruikt, gebruik je maar twee van de drie aansluitingen en sluit je de derde niet aan.

Dit laatste is wat er gebeurt bij het voorbeeld in het filmpje.


Op donderdag 10 apr 2014 om 15:22 is de volgende vraag gesteld
Ik heb geen vraag, eigenlijk meer een opmerking. Het antwoord a bij vraag 2 staat 0,25. Maar aangezien ook bij de uitwerkingen 25% staat, en dat ook het antwoord is wat het moet zijn. Dit is een beetje verwarrend.

Erik van Munster reageerde op donderdag 10 apr 2014 om 15:33
Klop. Ik heb het veranderd in 25%, stuk duidelijker. Dank voor je opmerkzaamheid.